บทความธุรกิจ: งบการเงินและส่วนประกอบของงบการเงินสำหรับผู้ประกอบการ SME

ความเข้าใจในงบการเงินเป็นสิ่งสำคัญที่ผู้ประกอบการ SME ควรให้ความสำคัญ เนื่องจากงบการเงินเป็นเครื่องมือที่ช่วยในการวิเคราะห์และประเมินผลการดำเนินงานของกิจการ นอกจากนี้ งบการเงินยังเป็นเอกสารที่ใช้สื่อสารกับผู้เกี่ยวข้องต่าง ๆ เช่น พนักงานภายในกิจการ ผู้ลงทุน หรือธนาคาร เพื่อให้ทุกคนเข้าใจถึงสถานะทางการเงินของกิจการ

เมื่อเริ่มต้นธุรกิจ SME หรือธุรกิจขนาดเล็กและกลาง การจัดทำงบการเงินเป็นสิ่งสำคัญที่ผู้ประกอบการต้องใส่ใจ เพื่อให้สามารถติดตามผลประกอบการและวางแผนการเติบโตได้อย่างมีประสิทธิภาพ งบการเงินและส่วนประกอบของงบการเงินที่ผู้ประกอบการควรใส่ใจ มีดังนี้

1. งบแสดงฐานะการเงิน หรืองบดุล (Statement of Financial Position หรือ Balance Sheet)

งบแสดงฐานะการเงินหรืองบดุลเป็นรายงานทางการเงินที่สำคัญ แสดงฐานะทางการเงินของกิจการ เป็นฐานข้อมูลที่ช่วยให้ผู้ประกอบการ SME เข้าใจถึงสถานะการเงินของธุรกิจตนเองได้โดยละเอียด โดยมีส่วนประกอบหลักที่สำคัญ

คือ สินทรัพย์ หนี้สินและส่วนของผู้ถือหุ้น (ทุน) ซึ่งจะช่วยให้ผู้ประกอบการสามารถวิเคราะห์และประเมินความเสี่ยงและความสามารถในการทำกำไรของธุรกิจได้

ดังสมการ สินทรัพย์ = หนี้สิน + ทุน

• สินทรัพย์ (Assets) แสดงสิ่งที่กิจการเป็นเจ้าของหรือครอบครอง เช่น เงินสดและรายการเทียบเท่าเงินสด เงินลงทุน สินทรัพย์หมุนเวียน สินทรัพย์ถาวร สินค้าคงเหลือ และสิ่งอื่น ๆ ที่มีค่าเศรษฐกิจ
• หนี้สินและส่วนของผู้ถือหุ้น (Liabilities and Shareholder's Equity) แสดงหนี้สินที่ต้องชำระและส่วนของผู้ถือหุ้นในกิจการ เช่น เงินกู้ยืมจากธนาคาร เจ้าหนี้การค้า ทุนจดทะเบียน และกำไรสะสมส่วนต่าง ๆ โดยส่วนต่างระหว่างสินทรัพย์และหนี้สิน จะแสดงถึงส่วนที่เป็นของผู้ถือหุ้นของกิจการ

2. งบกำไรขาดทุนเบ็ดเสร็จ (Statement of Comprehensive Income)

งบกำไรขาดทุนเบ็ดเสร็จเป็นรายงานทางการเงินที่แสดงถึงผลการดำเนินงานของกิจการ ในระยะเวลาที่กำหนด ประกอบด้วย รายได้ ค่าใช้จ่าย กำไร (ขาดทุน) และรายการอื่นๆ ที่ส่งผลต่อกำไรของกิจการ งบกำไรขาดทุนเบ็ดเสร็จช่วยให้ผู้ประกอบการทราบถึงปริมาณกำไรหรือขาดทุนที่ธุรกิจทำได้ในระยะเวลาที่กำหนด ซึ่งสามารถใช้ข้อมูลนี้ในการวางแผนการดำเนินธุรกิจให้มีประสิทธิภาพและก้าวไปสู่ความสำเร็จได้อย่างมั่นคง

ดังสมการ รายได้ - ค่าใช้จ่าย = กำไร (ขาดทุน)

• รายได้ (Revenues) แสดงรายได้ทั้งหมดที่กิจการได้รับจากการดำเนินธุรกิจ เช่น รายได้จากการขายสินค้าหรือให้บริการ
• ค่าใช้จ่าย (Expenses) แสดงค่าใช้จ่ายทั้งหมดที่กิจการต้องจ่ายในการดำเนินธุรกิจ เช่น ค่าจ้างพนักงาน ค่าเช่าสถานที่ ค่าสื่อโฆษณา และค่าใช้จ่ายอื่น ๆ
• กำไรหรือขาดทุน (Profit or Loss) แสดงผลต่างระหว่างรายได้และค่าใช้จ่าย หากรายได้มากกว่าค่าใช้จ่ายจะได้กำไร แต่หากรายได้น้อยกว่าค่าใช้จ่ายจะเกิดขาดทุน

3. งบกระแสเงินสด (Cash Flow Statement)

งบกระแสเงินสดเป็นรายงานทางการเงินที่แสดงถึงการเคลื่อนไหวของเงินสด และรายการเทียบเท่าเงินสดของกิจการงบกระแสเงินสดช่วยให้ผู้ประกอบการทราบถึงการได้มาและการใช้จ่ายเงินสดของธุรกิจ ซึ่งสามารถนำมาวิเคราะห์และบริหารจัดการเงินสดให้เกิดประโยชน์สูงสุดแก่ธุรกิจได้ โดยประกอบไปด้วย กระแสเงินสดจากกิจกรรมการดำเนินงาน การลงทุน และการจัดหาเงิน

• กระแสเงินสดจากกิจกรรมดำเนินงาน (Cash Flow from Operating Activities) แสดงเงินสดที่เกิดขึ้นจากการซื้อขายสินค้าหรือบริการ การจ่ายค่าใช้จ่าย และกิจกรรมทางธุรกิจอื่น ๆ
• กระแสเงินสดจากกิจกรรมลงทุน (Cash Flow from Investing Activities) แสดงเงินสดที่ใช้หรือได้รับจากการลงทุนในทรัพย์สิน เช่น การซื้อหุ้น การลงทุนในเครื่องมือและเครื่องจักร หรือการขายทรัพย์สิน
• กระแสเงินสดจากกิจกรรมจัดหาเงิน (Cash Flow from Financing Activities) แสดงเงินสดที่ใช้ไปหรือได้รับจากการระดมทุน หรือกิจกรรมการจัดหาทุน เช่น การกู้ยืมเงินจากธนาคาร การออกหุ้น หรือการจ่ายเงินปันผลแก่ผู้ถือหุ้น

4. งบแสดงการเปลี่ยนแปลงส่วนของผู้ถือหุ้น (Statement of Changes in Shareholders' Equity)

งบแสดงการเปลี่ยนแปลงส่วนของผู้ถือหุ้นเป็นรายงานทางการเงินที่แสดงถึงการเกิดขึ้นและการเปลี่ยนแปลงในส่วนของผู้ถือหุ้นของกิจการ งบนี้ช่วยให้ผู้ประกอบการรับทราบถึงการเคลื่อนไหวและการเปลี่ยนแปลงในทุนจดทะเบียนและกำไรสะสมของกิจการ ซึ่งเป็นข้อมูลที่สำคัญในการประเมินประสิทธิภาพและความเสี่ยงของธุรกิจในช่วงเวลานั้นๆ

5. หมายเหตุประกอบงบการเงิน (Notes to Financial Statements)

หมายเหตุประกอบงบการเงินเป็นส่วนที่ให้ข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับรายละเอียดทางการเงินที่ปรากฏในงบการเงิน หมายเหตุเหล่านี้มีประโยชน์ในการอธิบายและให้ความเข้าใจเพิ่มเติมเกี่ยวกับรายการทางการเงินต่างๆ ในงบการเงิน ซึ่งช่วยให้ผู้ประกอบการเข้าใจและวิเคราะห์ข้อมูลทางการเงินได้อย่างถูกต้องและเหมาะสม

Tips รายงานของผู้สอบบัญชี (Auditor’s Report)

รายงานของผู้สอบบัญชี จะแสดงความเห็นของผู้สอบบัญชีต่องบการเงินที่ผู้สอบบัญชีได้ตรวจสอบ โดยผู้สอบบัญชีจะระบุว่า งบการเงินที่ตรวจสอบนั้นแสดงข้อมูลถูกต้องตามมาตรฐานการรายงานทางการเงินหรือไม่

การทราบและเข้าใจเกี่ยวกับส่วนประกอบของงบการเงินเหล่านี้จะช่วยให้ผู้ประกอบการ SME สามารถวิเคราะห์และประเมินผลทางการเงินของกิจการได้อย่างถูกต้องและมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น ทั้งนี้ ความรู้และความเข้าใจในงบการเงินเป็นสิ่งสำคัญที่ผู้ประกอบการ SME ควรพัฒนาและปรับปรุงให้เป็นปัจจุบันอยู่เสมอเพื่อให้สามารถใช้ข้อมูลดังกล่าวในการตัดสินใจทางธุรกิจได้อย่างมีประสิทธิภาพและเหมาะสม